De rechters hebben bepaald dat de aansprakelijkheid van Duitsland niet boven
de afgesproken 190 miljard euro mag komen zonder voorafgaande instemming van
de Bondsdag.

Ook moet voorkomen worden dat het parlement als gevolg van de zwijgplicht die
geldt voor ESM-ambtenaren, onvolledig wordt geïnformeerd.

Klachten van duizenden Duitsers

Het hof, dat wetten en besluiten toetst aan de Duitse grondwet, heeft zich
over de zaak gebogen na klachten van duizenden Duitsers die bang zijn dat
hun land te veel van zijn soevereiniteit prijsgeeft. De rechtszaak was het
laatste grote obstakel dat de inwerkingtreding van het ESM, dat eigenlijk al
in juli had moeten beginnen, nog in de weg stond.

In de financiële wereld en in Brussel is weken met spanning naar het vonnis
uitgekeken.

Europees Stabiliteits Mechanisme

ESM staat voor Europees Stabiliteits Mechanisme en is een noodfonds voor in
financiële moeilijkheden geraakte eurolanden. Het fonds had het tijdelijke
vangnet EFSF (Europees Financieel Stabiliteits Faciliteit) per 1 juli moeten
vervangen. Het hof in Karlsruhe stak daar echter een stokje voor door 2
maanden de tijd te nemen om zich te buigen over klachten dat deelname aan
het fonds in strijd zou zijn met de Duitse grondwet.

Het EFSF heeft een maximale leencapaciteit van 440 miljard euro. Inmiddels
werd daaruit voor circa 300 miljard euro aan leningen toegezegd aan
Griekenland, Spanje, Ierland en Portugal. De leencapaciteit van het ESM is
500 miljard euro.

Beurzen reageren positief

Op de Europese beurzen werd woensdagochtend positief gereageerd op de
goedkeuring van het Europese noodfonds. De AEX-index in Amsterdam noteerde
na het besluit 0,5 procent hoger op 337,92 punten. De MidKap-index klom 1,1
procent tot 522,78 punten. De beurzen in Parijs en Frankfurt stegen 0,6 en
0,8 procent. Londen bleef achter met een plusje van 0,2 procent. In Milaan
en Madrid klommen de beurzen 0,9 en 1,3 procent.

Vooral de bankaandelen schoten omhoog na de uitspraak van het Duitse hof. In
de AEX klom ING ruim 3 procent en SNS Reaal steeg in de MidKap ook meer dan
3 procent. In Frankfurt won Commerzbank bijna 4 procent en in Parijs kreeg
Crédit Agricole er 4 procent bij.

De euro ging ook verder omhoog en was 1,2884 dollar waard, tegen 1,2865 dollar
aan het eind van de Europese beurshandel dinsdag. De eenheidsmunt stond
daarmee op de hoogste stand ten opzichte van de Amerikaanse dollar in 4
maanden.

Ligt de bal bij Brussel?

Hoogleraar economie Sweder van Wijnbergen meent dat de beslissing in Duitsland
goed nieuws is. "De bal ligt nu bij Brussel en de Europese politici,
zij moeten de structurele problemen gaan aanpakken."

"Alles staat nu op zijn plaats om de problemen in bijvoorbeeld
Griekenland en Spanje in toom te houden. Maar geen enkel noodfonds is
voldoende, de landen moeten zelf doorzetten", aldus Van Wijnbergen. "Het
Europese project is nu niet gered, maar er is wel voorkomen dat het van de
rails loopt. Er moeten nu hervormingen komen, anders blijft de crisis
dooretteren."

Of ligt de bal bij Spanje?

Lex Hoogduin, hoogleraar monetaire economie en voormalig directielid van De
Nederlandsche Bank, is niet verrast door de beslissing. "Maar we kunnen
nog niet achterover leunen, het lek is nog niet boven water."

Hoogduin noemt het wel een belangrijke stap. "De bal ligt nu bij de
Spaanse overheid, die moet een aanvraag gaan doen op het noodfonds. Dat is
nodig om te laten werken. De vraag zal blijven of het noodfonds groot genoeg
om je comfortabel bij te voelen. Voorlopig wel, maar het is niet uitgesloten
dat er opnieuw beslissingen over de omvang moeten worden genomen."

Geen hallelujah-moment

Sylvester Eijffinger, hoogleraar financiële economie aan de Universiteit van
Tilburg, vindt de beslissing "zeker geen hallelujah-moment".

"Het ESM is in het geval van een Grieks faillissement, een vertrek van de
Grieken uit de euro en dreigende besmetting van Italië en Spanje in zijn
huidige vorm niet groot genoeg", stelt Eijffinger. "Maar uitbreiding boven
een Duitse bijdrage van 190 miljard euro kan alleen door de maandenlange
procedure van de ratificatie van een nieuw verdrag en de toetsing daarvan
door het Constitutionele Hof."

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl